Gdy umiera dziecko

Ja
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska
(1891-1945)

Było raz dziecko zabawne i tłuste. Umarło. Nie ma go nigdzie.
Biegało po domu, krzyczało. Są jeszcze jego fotografie w salonie.
Aż śmiać się i istnieć przestało, i nikt się nie zdziwił tej krzywdzie,
choć było tak kochane i rozpieszczone.

Gdy z domu powoli znikało, obyło się jakoś bez płaczu i pisku.
Zabawki, sukienki, niepotrzebne pamiątki zalegają poddasze.
Mama nieraz i do późnej nocy czuwała nad jego kołyską,
a jednak dzisiaj, gdy je wspomina nie płacze.

Nazywało się tak jak ja, więc wszyscy myślą, że ja to ono,
i nie usypali mu gróbka, choćby takiego jak kopiec kreta.
Toteż płacze nocami w kominie, że je zapomniano, zgubiono,
że miejsce jego zajęła jakaś niedobra kobieta...

"Różowa magia", 1924


Maria Pawlikowska-Jasnorzewska jest poetką moich lat szczenięcych. Pamiętam, spotkałam jej poezję gdzieś po drodze ze szkoły do domu, w którym moje wołania o miłość odbijały się o ściany jak piłeczka pingpongowa... Tak przynajmniej sobie wmówiłam. Tak sobie na pewno wmawia co druga zbuntowana i szczęśliwa w swoim nieszczęściu nastolatka. Dobrze jest znaleźć w takich chwilach sprzymierzeńca, choćby bezgłośnego, na kartach tomiku poezji... Pamiętam te niespodziewane uderzenia gorąca, gdy, czytając któryś z liryków Pawlikowskiej, wydawało mi się, że ktoś przejrzał moją duszę na wskroś. Świetna terapia.

Dziś, po latach, gdy z rzewnością wspominam swoją bezcelową walkę z sobą i z całym światem, poezja Pawlikowskiej dokładnie odtwarza stany, uczucia, emocje i frustracje, które towarzyszyły mi w tamtym czasie.

Wiersz Ja jest dla mnie trenem opłakującym stracone na zawsze dzieciństwo. Niby każde dziecko przebiera się w fatałaszki mamy, bo chce dorosnąć tu i teraz, a gdy tylko przekroczy ten próg, już patrzy, jakby tu zawrócić... Czasami łudzę się, że tak naprawdę nic się nie zmieniło, że ciągle jestem małą dziewczynką, nikt ode mnie niczego nie oczekuje i jak trzeba, pogładzi tylko po włosach, a ja, gdy mi się zachce, mogę schować się pod kołdrą, odcinając się od całego świata. Myślę, że gdzieś głęboko w sobie schowałam to małe i naiwne dziecko, które czasem tupie nóżkami, kiedy indziej rozśmiesza do łez, a jeszcze innym razem daje prztyczka w nos, gdy się nabzdyczę...

Bo ja niedobra kobieta jestem.