Gdy świat został w tyle...

Aviator
(oryg. The Aviator), 2004
reż. Martin Scorsese

Szum medialny skoncentrował się ostatnimi czasy wokół Avatara, a ja chciałabym wspomnieć zapomnianego już Aviatora. Od razu spieszę podziękować polskim tłumaczom i producentom za to, że nie pokusili się o zastąpienie oryginalnego „aviatora” swojsko brzmiącym "lotnikiem" albo "pilotem" czy o zaprezentowanie polskim widzom liryczno-banalnego tytułu w stylu „na skrzydłach szaleństwa” czy „pod niebem obłędu”… Nie ma się do czego przyczepić.
A dalej też jest nie najgorzej, chociaż mogłoby być lepiej. Aviator nieodłącznie kojarzy mi się z kwaśną miną Martina Scorsese prezentowaną dumnie na gali rozdania Oskarów w 2005 r. Wielki reżyser prawdopodobnie liczył, że TYM razem uda mu się zgarnąć upragnioną statuetkę (niestety przegrał z Clintem Estwoodem). Dlaczego wydaje mi się, że wiem, na co liczył Scorsese? Po pierwsze, było o tym dosyć głośno, a po drugie, film Aviator skrojony jest jak najlepszy garnitur od Armaniego według wzoru: jak zgarnąć Oskara. Ale najwidoczniej ścieg był nierówny…


Aviator – to biografia amerykańskiego miliardera Howarda Hughesa (w tej roli równie niedoceniony Leonardo DiCaprio), którego imperium kwitło w pierwszej połowie XX wieku. Pierwsze kroki na drodze ku wielkiej karierze młody Hughes stawia w Hollywood. Rozgłos zyskuje, gdy na ekranach pojawia się wyprodukowany przez niego film Aniołowie piekieł. Jego nowotarskie podejście do kręcenia filmów (m.in. Hughes jako jeden z pierwszych zrezygnował z filmu niemego) zjednuje mu zarówno zwolenników, jak i powiększa rzesze przeciwników. Ale to nic nowego: każdy człowiek będący krok przed innymi budzi strach i niechęć. Prawdziwą pasją młodego miliardera jest jednak górowanie nad innymi - w przestworzach i nie tylko. Hughes pragnie być najszybszym człowiekiem na Ziemi, chce zbudować największy samolot, domaga się miłości najpiękniejszych kobiet. Naj, naj, naj…

Film na pewno nie jest największym arcydziełem kinematografii, ale za każdym razem, gdy go oglądam boli mnie postać samego Howarda Hughesa – człowieka, który wielu wielkich rzeczy mógł dokonać tylko dlatego, że sam łożył grube miliony na swoje szalone pomysły. Czy w innym przypadku ktokolwiek by go posłuchał? Wątpię. Boli mnie jego potrzeba bycia „naj”, która jak przywiązany do szyi kamień ciągnęła go w zastraszającym tempie w dół. Hughes chciał pokonać nie tylko ówczesne granice czasoprzestrzenne, ale również nieustannie dążył do tego, by pokonać samego siebie. Szaleństwo paliło mu trzewia, ale dzięki temu nie czuł strachu i nie tłamsiły go żadne ograniczenia. Zastanawiam się tylko czy rewolucjonista zawsze musi być szaleńcem? Czy szaleniec musi być człowiekiem chorym? Hughes był. Szaleństwo próbował kontrolować poprzez natarczywe powtarzanie niektórych czynności, poprzez recytowanie tych samych fraz. Dziś nazywamy to zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym albo nerwicą natręctw. Próbował uwolnić się od wewnętrznego lęku, szukał ukojenia u najpiękniejszych kobiet ówczesnego świata: Jean Harlow, Katharine Hepburn, Avy Gardner… Nie znalazł. Ale na niebie osiągnął wiele, a może zbyt wiele... Dla mnie to kolejny dowód na to, że zawsze trzeba trzymać w zanadrzu jakieś niezrealizowane marzenie, bo inaczej życie staje się jałowe i pozbawione sensu.

Lubię szaleńców, stąd wzmianka o Aviatorze. Lepiej mieć w sobie zbyt wiele pasji niż za mało. Przeraża mnie tylko, że granica między szaleństwem i chorobą psychiczną jest taka cieniutka.

Tak jak napisałam na wstępie, film jest odrobinę sztampowy i może trochę przydługi, ale warty obejrzenia, chociażby ze względu na postać samego Howarda Houghesa - szaleńca, który nie śnił o przyszłości, ale ją tworzył.
Miejmy szacunek do szaleńców. To oni pchają ten świat do przodu.

Moja ocena: 4,5/6