Świat, za którym każdy tęskni

Fannie Flagg, Smażone zielone pomidory
Flagg F., „Fried Green Tomatoes at the Whistle Stop Cafe”, Random House, New York 2005
s: 403

Już dawno nie znalazłam w książce tyle ciepła, które rozlałoby się po mnie ciepłą, słoneczną falą, napełniając ciało od koniuszków palców po sam czubek głowy. A są przecież takie książki, które chce się dotykać, wąchać, gładzić po raz setny po okładce, zastanawiając się jak, nie odrywając się od czytania ani na chwilę, nigdy nie dobrnąć do ostatniej strony. Z namaszczeniem przewracamy kolejne strony, połykamy zdania, nie roniąc ani słowa i malujemy w swoim sercu obrazy, które na zawsze pozostaną z nami.



Taką książką, która wnosi do życia wiele słońca, nie będąc przy tym trywialnym czytadłem wypełnionym po brzegi złotymi myślami, są bez wątpienia Smażone zielone pomidory Fannie Flag. Jest to książka niezwykle mądra, ale swoje prawdy przemyca dyskretnie, otulając je jedynie niepospolitym humorem i wyrzekając się wszelkiego moralizatorstwa.

Powieść przenosi nas do Alabamy lat trzydziestych ubiegłego wieku, gdzie poznajemy mieszkańców małego miasteczka Whistle Stop wraz z ich radościami, smutkami i dramatami. Co przede wszystkim zdumiewa to niezwykła jedność i optymizm mieszkańców, które pozwoliły im wyjść cało z niejednej opresji. A nie były to łatwe czasy: wielki kryzys, wojna, segregacja rasowa, nie brakowało również lokalnych tragedii, a jednak mieszkańcy miasteczka potrafili odnaleźć w sobie siłę, by wspierać się wzajemnie. Jedną z nich była Ninny Threadgoode, której pod koniec życia przyszło się przeprowadzić do domu spokojnej starości. Tam przypadkowo poznaje Evelyn, bywającą z regularnymi wizytami u swojej teściowej. Ninny bez pytania opowiada jej historię swojego życia - barwną, optymistyczną i przepełnioną wiarą w ludzi - o nieistniejącym już świecie. Nie mogła lepiej trafić. Evelyn, która akurat znalazła się w zaułku swojego życia, przytłumiona objawami menopauzy, rozczarowana małżeństwem, zagryzająca swoje rozgoryczenie kolejnymi batonikami, powoli zatracająca się w sztucznie napędzanej przez siebie depresji dała się porwać niezwykłej historii. Zrozumiała, że źródło problemów leży głęboko na dnie jej duszy i tylko od niej zależy czy będzie umiała do niego dotrzeć.

Książka Fannie Flagg to również galeria smaków. Podczas swoich spotkań Ninny i Evelyn ciągle coś chrupały i podgryzały, a ja jak głupia latałam do kuchni, szukając godnej ich przekąski. Ninny udało się przekonać swoją przyjaciółkę, że to nie jedzenie jest problemem – jest przyjemnością, nagrodą i ucztą dla ducha, a to my robimy z niego wroga. Aż kipi od mnóstwa smaków również w Whistle Stop Cafe, gdzie Idgie, Ruth i Sipsey przyrządzają grzechu warte potrawy, którymi często częstują zupełnie bezinteresownie. Ile to razy miałam ochotę rzucić książkę i upichcić coś na miarę smażonych zielonych pomidorów, ale… wrodzone lenistwo sprawiało, że wybierałam jednak kanapę i literacką ucztę, oblizując się jedynie ze smakiem, gdy wspominano kolejną potrawę. Ale może kiedyś się wezmę, zważywszy że na końcu książki autorka darowuje nam przepisy wszystkich wspomnianych w powieści smakołyków. Mniam!

A książka - również mniam. Polecam wszystkim cynikom i tym tylko odrobinę zgorzkniałym i zniesmaczonym życiem, chociaż wiem, jak trudno się do tego przyznać, szczególnie przed samym sobą. Ja po lekturze bardzo zatęskniłam za taką prawdziwą, wielką w swej prostocie, nienadąsaną przyjaźnią, która po prostu jest i nie trzeba jej sklejać na siłę.
Ech, tylko czy w dorosłym życiu to w ogóle możliwe…

Moja ocena: 5,5/6