Przepis na powieść

Mario Vargas Llosa, Listy do młodego pisarza
Vargas Llosa M., „Listy do młodego pisarza”, Znak, Kraków 2012
tłum. Marta Szafrańska-Brandt
s: 121

Jeśli wydawało Wam się, że aby napisać powieść, wystarczy mieć pomysł i ryzę papieru lub ewentualnie laptop na biurku, to byliście w wielkim błędzie. Ja wiedziałam już dużo wcześniej, że do tego niezbędny jest talent. Ale okazało się, że i ja daleka byłam od prawdy. Równie ważny jak talent jest warsztat pisarski, bo niestety pisanie dobrych powieści to nie tylko uduchowiona sztuka przelewania myśli na papier. To ciężka praca – nad własnym dziełem, ale i nad sobą i swoimi umiejętnościami. Podoba nam się to czy nie, pisarz to nie anioł, który zstąpił z nieba, a rzemieślnik.



Najnowsza powieść Mario Vargasa Llosy powstała na zamówienie Wydawcy, więc nie do końca z zamysłu autora. Ostatecznie jednak sam nazywa ją czymś na kształt autobiografii, więc możemy się łudzić, że uda nam się coś uszczknąć z geniuszu autora. Przyznaję się, że moje wyobrażenia na temat talentu Vargasa Llosy są raczej mgliste, bo to pierwsza książka jego autorstwa, którą przeczytałam, ale na pewno nie ostatnia. Zaczęłam zatem od końca. Teraz obawiam się, że to trochę tak, jakby magik objaśnił mi swoją sztuczkę przed jej prezentacją. Zobaczymy.

Prezentowana przeze mnie książka to zbiór kilkunastu listów adresowanych do młodego adepta sztuki literackiej, który szuka wsparcia i porady u znanego pisarza-noblisty. Ten dzieli się chętnie swoim doświadczeniem: wyjaśnia rolę powołania, które samo w sobie stanowi nagrodę i karę (powołanie literackie karmi się bowiem życiem pisarza tak samo jak podługowaty soliter ciałem, które okupuje. – s.15), zauważa, że nie da się pisać dobrze o czymś, czego samemu się nie przeżyło (autentyczne wydarzenie jest krwią fikcji. – s. 18) i radzi, by czytać i jeszcze raz czytać. Dobrą literaturę, oczywiście. W dalszych rozdziałach rozwodzi się nad formą powieści i jej elementami (styl, narrator, czas, przestrzeń, siła przekonywania, poziom realności). Wskazuje też na pewne triki stosowane przez najlepszych powieściopisarzy, które na własny użytek metkuje, takie jak umiejscawianie jednej historii w drugiej („chińska szkatułka” lub „matrioszka”) czy nienazywanie kluczowego dla powieści wydarzenia tak, by pozostało w domyśle czytelnika („fakt ukryty”). Każdą swoją hipotezę autor popiera klarownym przykładem. A wspomaga się nie byle czym, bo literaturą najwyższych lotów. I przyznam się szczerze, że lista tytułów, którą stworzyłam na podstawie sugestii pisarza była dla mnie największą gratką. Listy do młodego pisarza to kopalnia dobrej literatury. Nie można tego przegapić!

Książka może być ciekawym wydarzeniem dla wszystkich tych, którzy siłują się z piórem, ale nie tylko. Czasami dobrze jest spojrzeć na ten cały soczysty świat literatury, który tak wielbimy, od kuchni. Ja mimo wszystko nie zostanę powieścipisarką. Wciąż wierzę, że najważniejszy jest talent.

Moja ocena: 4/6

Czytaj tego autora: "Szelmostwa niegrzecznej dziewczynki"