Piękno vs. brzydota

Czarny łabędź
(oryg. Black Swan), 2010
reż. Darren Aronofsky

Jak zgubne jest dążenie do perfekcji wie każdy, kto potknął się kiedykolwiek o czubek własnego nosa. Niestety perfekcja, choć nieosiągalna, wciąż mami nas obietnicą wyjątkowości i spełnienia. Łudzimy się, że gdy TAM dotrzemy, osiągniemy w końcu spokój ducha. Nic bardziej mylnego. Droga do doskonałości to droga w jedną stronę, na końcu której czeka szaleństwo, w najlepszym wypadku rozczarowanie. Ambicja zabija przyjemność tworzenia, odbiera radość osiągania. Dążenie do perfekcji sprawia, że skupiamy się wyłącznie na sobie, zamykamy się w ciasnym „ja”, nie mamy punktu odniesienia. Dusimy się.


Do takiego właśnie dusznego środowiska nowojorskiego baletu wciąga nas Aronofsky, gdzie jak na dłoni widać, jak daleko mogą być od siebie członkowie jednego zespołu. Każdy jest tam dla siebie, każdy kreuje swoją drogę do perfekcji. Im ktoś jest lepszy, tym większą wzbudza zawiść. Duszno tam i nieprzyjemnie… Częścią tego zespołu jest Nina Sayers (Natalie Portman), samotna, zamknięta w sobie, niedorozwinięta emocjonalnie, a do tego destrukcyjnie ambitna tancerka, pozostająca pod silnym wpływem swojej matki. Nie bez znaczenia jest fakt, że matka Niny również była baleriną, która teraz swoje niespełnione ambicje próbuje zrealizować kosztem córki. Klasyczny przypadek. Film rozpoczyna się dla nas w dość dramatycznym momencie, tuż przed ogłoszeniem obsady do Jeziora łabędziego w nowatorskiej interpretacji, gdzie jedna tancerka ma się wcielić w rolę tej dobrej i tej złej siostry. Myślę, że nie zdradzę wielkiej tajemnicy, gdy powiem, że casting wygrywa Nina. Czy sprosta zadaniu? To już pozostawiam do odkrycia.

Co wyróżnia ten film od miliona innych dramatów psychologicznych? SZCZEGÓŁY. Jeśli ktoś zna inne dzieła Aronofsky’ego, wie, o czym mówię. Reżyser takich filmów jak Requiem dla snu, Źródło czy Zapaśnik tworzy współczesne moralitety, ale nie przynudza, dopuszcza możliwość swobodnej interpretacji, pozwala wybrać coś dla siebie. Nie wiem czy ktoś z Was widział Zapaśnika, który mnie dosłownie powalił... Miałam wrażenie, że Czarny łabędź to jakby inne rozwinięcie tej samej historii przy użyciu innych słów, innych barw, innej stylistyki… A jednak idea dążenia do bycia kimś, kim być nie możemy, przyświeca obu filmom. I to pragnienie odkrycia lepszego „ja”, które nie pozwala na poznanie prawdziwego „ja”. Czy Nina może ujawnić swoje prawdziwe emocje na scenie skoro w realnym życiu ich nigdy nie doznała? Czy może być prawdziwa na scenie, jeśli tak naprawdę nie zna innego życia poza sceną? Zachęcam do poszukania odpowiedzi.

Na duże brawa zasługują Natalie Portman (aż miałam gęsią skórkę) i oczywiście Vincent Cassel, ale to chyba nie jest zaskoczeniem. To tyle z luźnych przemyśleń. Jeśli balet kojarzy się Wam wyłącznie z lekkością i wysublimowanym pięknem, obejrzyjcie ten film koniecznie. Gwarantuję, że posypią się pióra.

Moja ocena: 5/6