piątek, 2 sierpnia 2019

Zapomnieć swój adres

Olga Tokarczuk, Bieguni
Tokarczuk O., „Bieguni”, Wydawnictwo Literackie, Warszawa 2015
s: 456


"Barbarzyńcy nie podróżują. Po prostu idą do celu lub przeprowadzają szarże."

Życie zmienia się diametralnie, jeśli uwierzymy, że cel to droga. Jakkolwiek irracjonalnie to nie brzmi, celem nie jest jest cel podróży, ale sama podróż. Ona zapewnia nam bezpieczeństwo istnienia i przeciwstawia się śmierci, na którą jesteśmy skazani, pozostając w bezruchu.

Bieguni to prawosławny odłam starowierców, który wierzył, że zło/antychrysta można pokonać nie walką, ale ucieczką. Mobilność pozwala nam być nieosiągalnymi. Przemieszczanie się z miejsca na miejsca pozwala nam trwać.

Tokarczuk nazywa swój utwór powieścią konstelacyjną. Składa się on z fragmentów, cząstek, skrawków rzeczywistości pomieszanej z intymnymi obserwacjami i refleksjami. Nie łatwo je poskładać. Wszystko to doprawione jest niepewnością czy aby na pewno tak trzeba: stale być w ruchu. Tokarczuk pozostaje w niezmiennej pokorze w obliczu tajemnicy świata, w którym ludzie nieustannie próbują się zgubić, by tak naprawdę odnaleźć się. Wiele tu niedokończonych historii, które są jakby tylko zasygnalizowaniem istnienia: byłem tu i już mnie nie ma. Dzięki temu zło mnie nie dosięgnie. Problemy mnie nie dotyczą. Szukaj wiatru w polu.

Czy jesteśmy współczesnymi biegunami? Czy możemy zapomnieć swój adres? Czy tak naprawdę chodzi o ucieczkę przed życiem czy o ucieczkę w życie?
Gdy pozbędziemy się dosłowności, podróż możemy zrozumieć jako jakąkolwiek zmianę. Na przykład gdy nie trwamy uparcie w swoich przyzwyczajeniach, nawykach, racjach, ale jesteśmy "mobilni" w swoich przekonaniach, nie dosięgnie nas zło w postaci braku tolerancji.

Interpretacji może być wiele. Powieść Tokarczuk jest innowacyjna pod wieloma względami; narracja nie pozwala wciągnąć się bez reszty, ale nie pozwala też o sobie zapomnieć, bo podszyta jest pulsującym niepokojem. Jest niezwykła, choć trudna, ale warto wytrwać do końca.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz